Osmanlı'da İsyanlar Kronolojik
Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi İsyanları
Şey Bedreddin İsyanı : I.Mehmet döneminde çıkmış isyandır. Şey Bedreddin İsyanı; İlk dini, sosyal ve siyasal ayaklanma'dır. (Şey Bedreddin görevinden alınıp sürgün edildiği için isyan etmiştir.)
Düzmece Mustafa İsyanı : I.Mehmet (Çelebi Mehmet) döneminde çıkmış isyandır. Yıldırım Beyazıtın, Timur tarafından kaçırılan oğlu olduğunu (Ankara savaşından sonra Timur tarafından semerkanta kaçırılmıştı) ve tahtta hakkı olduğunu iddaa etmiştir.
Buçuk Tepe İsyanı : II. Murat döneminde çıkmış isyandır. Buçuk Tepe İsyanı; ilk Yeniçeri ayaklanmasıdır. Buçuk Tepe İsyanı Edirnede çıkmıştır.
Şehzade Mustafa İsyanı : II.Murat döneminde çıkmış isyandır.
Düzmece Mustafa İsyanı : II.Murat döneminde tekrardan çıkmış bir isyandır.II.Murat isyanı kesin olarak bastırmıştır.
Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi İsyanları
Şah Kulu İsyanı : II. Beyazıt dönemi isyanıdır. Sefevi devletinin (Şah İsmailin ) desteğiyle , Şiiliği yaymak amacıyla çıkmış bir isyandır.
Bozoklu Celal isyanı : Yavuz Sultan Selim (I. Selim) dönemi isyanıdır. Bozoklu Celal isyanı ilk çıkan Celali isyanıdır. Bu isyan Tokat civarında çıkmıştır.
Ahmet Paşa isyanı : Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman) dönemi isyanıdır. Ahmet Paşa kendisi yerine İbrahim Paşanın sadrazam yapılmasından rahatsız olduğu için isyan etmiştir.
Baba Zünnün isyanı : Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman) dönemi isyanıdır. Yozgat'ta çıkan bir ayaklanmadır.
Canberdi Gazali isyanı : Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman) dönemi isyanıdır. Canberdi isyanı Memlük devletini yeniden kurmak amacıyl çıkmış bir isyandır. Bu isyan Mısır topraklarında çıkmıştır.
Kalender Çelebi isyanı : Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman) dönemi isyanıdır. En geniş alana yayılan bir ayaklanmadır. Kalender Çelebi Tımar toprağı elinden alındığı içi isyan etmiştir.
Osmanlı Devleti Duraklama Dönemi İsyanları
Merkez (İstanbul) isyanları
istanbulda Yeniçeri ocağı askerleri tarafından çıkarılan isyanlardır.
Yeniçeriler yeni bir ocak kurup yeniçeri ocağını kaldırmayı isteyen II. Osmanı öldürmüşlerdir.
IV. Mehmet döneminde Yeniçeriler tekrar isyan edip rahatsız oldukları 30 devlet görevlisini çınar ağaçlarına asarak öldürmüşlerdir. Bu olay Vakayı vakvakiye (Çınar vakası) olarak anılmıştır.
Anadolu (Celali ) isyanları
Tavil Ahmet isyanı
Deli Hasan isyanı
Canbolatoğlu isyanı
Kalenderoğlu isyanı
Karayazıcı isyanı
Katırcıoğlu isyanı
Gürcü Nebi isyanı
Eyalet isyanları
Merkezden uzak vilayetlerde (Traplusgarp, Kırım, Eflak..) çıkan isyanlardır.
Sivas Beylerbeyi Vardar Ali paşanın isyanı
Erzurum Beylerbeyi Abaza Mehmet paşanın isyanı
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi İsyanları
Edirne Vakası (Edirne Olayı) : 1703'te meydana gelmiştir. Bu olayla II.Mustafata tahttan indirilip, III.Ahmet tahtta çıkarılmıştır.
Patrona Halil isyanı : 1730 senesinde çıkmış bir isyandır. Lale devrinde çıkmış büyük bir ayaklanmadır. Sarayın şahaalı hayatı gereksiz israfları ve ağır vergiler yüzünden çıkmıştır... III. Ahmet tahttan indirilip, Sultan I. Mahmut tahtta çıkarılmıştır.
Kabakçı Mustafa isyanı : 1807 tarihinde çıkmış bir isyandır. III. Selim'i tahttan indirmek için çıkmış bir isyandır.
Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi İsyanları
Sırp İsyanları: Milliyetçilik akımıyla 1804 de ayaklanmışlar ve 1878'ekadar sürmüştür. Çıkardıkları ilk İsyanın kilit ismi Kara Yorgi'dir. Sırplar Bükreş antlaşması ile ayrıcalık elde etmişlerdir, Edirne antlaşması ile özerlik elde ettiiler ve 1878 de imzalanan Berlin antlaşmasıylada bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır.
Yunan İsyanları: Milliyetçilik akımıyla 1821 de Yunanlılar ayaklanmıştır. 1829 a kadar bu ayaklanmalar sürmüştür. İsyanları bastırmada Mehmet Ali Paşa önemli rol oynamıştır. 14 Eylül 1829 da imzalanan Edirne antlaşması ile Yunanlılar bağımsızlıklarına kavuşmuştur.
Mehmet Ali Paşa İsyanı: Mısır valisi Mehmet Ali Paşa, çıkan Yunan İsyanının bastırılmasında devlete yardım etmiş, buna karşılık Mehmet Ali Paşa devletin vahdettiği Mora ve Girit valiliği harinde Suriye valiliğini istemiştir. II. Mahmut Mehmet Ali Paşa'nın isteklerini yapmaması ü zerine Mehmet Ali Paşa isyan etmiştir. isyan Mehmet Ali Paşa ve Osmanlı devleti arasında Kütahya Antglaşması imzalanmasıyla bitmiştir.
31 Mart İsyanı: 31 Mart İsyanı Türk Tarihindeki rejimi değiştirmeye yönelik ilk isyandır. 1909'te meydana gelmiştir.
Bâb-ı Âli Baskını : Balkan savaşları olduğu sırada (1913) İttihatçılar tarafından yapılan hükümet darbesidir.
Osmanlı'da İsyanlar Özeti
Şey Bedreddin İsyanı : İlk dini, sosyal ve siyasal ayaklanma'dır.
Buçuk Tepe İsyanı : Osmanlıda çıkmış ilk Yeniçeri isyanıdır..
Bozoklu Celal isyanı : Osmanlıda çıkmış ilk Celali isyanıdır.
Patrona Halil isyanı : Lale devrinin en önemli isyanıdır
31 Mart İsyanı: Türk Tarihindeki rejimi değiştirmeye yönelik ilk ayaklanma
Osmanlı'da İsyanlar Soruları
Soru: I.Mehmet döneminde çıkmış, Osmanlı devletinin ilk dini ve sosyal ayaklanması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şey Bedreddin İsyanı
B) Şehzade Mustafa İsyanı
C) Baba Zünnün isyanı
D) Patrona Halil isyanı
E) 31 Mart İsyanı
Çözüm: I.Mehmet döneminde çıkmış olan aynı zamanda Osmanlı devletinin ilk dini ve sosyal ayaklanması, Şey Bedreddin İsyanı'dır. Cevap: A
Soru: Osmanlı devletinde ilk çıkan Celali isyanı olan Bozoklu Celal isyanı hangi padişah döneminde çıkmıştır?
A) Çelebi Mehmet
B) Kanuni Sultan Süleyman
C) II. Mehmet
D) I. Osman
E) Yavuz Sultan Selim
Çözüm: Osmanlı devletinde çıkan Bozoklu Celal isyanı Yavuz Sultan Selim (I. Selim) döneminde çıkmıştır. Cevap: E
Soru: Aşağıdaki isyanlardan hangisi Osmanlı devletinin kuruluş döneminde çıkan bir isyan değildir?
A) Şey Bedreddin İsyanı
B) Vardar Ali paşanın isyanı
C) Düzmece Mustafa İsyanı
D) Şehzade Mustafa İsyanı
E) Buçuk Tepe İsyanı
Çözüm: Vardar Ali paşanın isyanı Osmanlı devletinin duraklama döneminde eyaletlerde çıkan isyanlardandır. Cevap:B
Soru: Aşağıdaki isyanlardan hangisi Osmanlı devletinde Sarayın gösterişli hayatı gereksiz israfları ve ağır vergileri yüzünden Lale devrinde çıkan bir isyan?
A) Düzmece Mustafa İsyanı
B) Patrona Halil isyanı
C) Bozoklu Celal isyanı
D) Şey Bedreddin İsyanı
E) Kabakçı Mustafa isyanı
Çözüm: Osmanlı devletinde Lale devrinde çıkmış olan isyan Patrona Halil isyanı'dır. Cevap: B