İslamiyet Öncesi Hükümdarlık Sembolleri Hakkında
Türkler tarihte birçok devlet kurmuştur. Kurulan her Türk devletinde, devleti yöneten Kağan belirli Hükümdarlık (Hâkimiyet) Sembelleri almaktaydı. Bu semboller Kağanın Hükümdarlığını işaret eder ve simgelerdi. Hükümdar bu Semboller (Alametler) sayesinde hem ülke içinde hem ülke dışında tanınmasını sağlanıyordu.
Otağ (Çadır)
Tüm çadırları kapsamamaktadır, sadece Kağana ait olan çadır hükümdarlık sembolüdür (alametidir). Bu çadır diğer çadırlara oranla daha büyük ve daha gösterişlidir. Genelde tüm çadırların merkezindeki çadırdır. Kağana ait çadırın kapısı doğu tarafına bakmaktadır. Bunun nedeni güneş doğudan doğduğu için doğunun kutsal sayılmasıdır.
Örgin (Taht)
Örgin Kağana ait Süslü ve Gösterişli büyük koltuktur. Hükümdarlık sembollerinden(Alametlerinden) en önemlileri arasındadır. Örgine hükümdardan başka hiç kimse oturamazdı
Berge (Kamçı )
Çoğunlukla sopa benzeri bir nesnenin bir ucuna kalın ip veya sırım (ince ve esnek deri parçası) eklenerek yapılmış dövme, vurma ve kontrol aletidir. Günümüzdeki Kırbaçlara çok benzemektedir. Hükümdarın kullandığı kamçı hükümdarlık sembolü (alameti) olarak kullanılmıştır.
Tuğ (Sancak)
İslamiyet öncesi hükümdarlık sembollerinden (alametlerinden) biri olan Tuğ, Uzun Bir odunun ucunu atkuyruğundan alınan kıllarla süsleyerek flama şeklinde yapılır. Bayrak yerine de kullanılır. Ordu ve askeri birliklerin önünde taşınarak orduya yol gösterir.
Kılıç
Genelde düz olan bıçaktan daha uzun, iki tarafı keskin, ucu sivri, metalden yapılmış çok etkili bir silahtır. Kın denilen kılıf içinde saklanırdı. Kağana ait olan kılıcın sapı genelde işlemeli ve gösterişliydi. Kağana ait kılıç önemli hükümdarlık sembolleri arasında yer almıştır.
Kama (Bıçak, Hançer)
İslamiyet öncesi Türk devlerinde silah olrak kullanılan Bıçağa Kama denmekteydi. Kamaların ucu çok sivri ve iki tarafı da keskindir. Kağana ait olan Kamanın kabzası genelde işlemeli, süslü ve gösterişlidir.
Yay
Yay; Ok atmak içi kullanılan, iki ucu arasına esnek olan bir ip veya tel gerilmiş eğri çubuktur. Yaylar ağaçlardan yada Metalden yapılmaktadır. Kağana ait olan yayda hükümdarlık sembolleri arasındadır. Kağana ait olan yay özel olarak yapılmaktaydı. Yay hükümdarlık sembolü (alameti) olarak kullanılmasına rağmen ok hükümdarlık sembollerinden değildir.
Bayrak
Türk devlerinde bayrak en önemli bağımsızlık sembollerinden (alametlerinden) biriydi. Bayrak devletin bağımsızlığını da simgelemekteydi.
Nevbet (Davul )
İlk Türk devletlerinde hükümdarlık sembolü (alameti) olan nevbet, davul anlamına gelir. Nevbet, saltanat çadırının önünde o devrin devlet bandosunun (mızıkasının) orduya halka konser vermesi demektir. Nevbet (Davul) çalınması aynı zamanda savaşın seferin başlamasına da işaret etmekteydi.
Kur (Kemer )
İlk Türk devletlerinde hükümdarlık alameti (sembolü) olan Kur, askeri kemer anlamına gelmektedir. Hükümdara ait olan Kur; süslü, gösterişli ve özenle yapılırdı. ( Türklerde “kur” adı verilen askeri kemerlerin tasarımları ve üzerinde asılı olan şekiller o askerin hangi rütbede olduğunu anlamamız açısından epey önemlidir.
Yarlığ (Kağan emri, Buyruk)
Türk devlerinde Kağanın emirlerine Yarlığ denmekteydi ve Yarlığ hükümdarlık sembolleri (alametleri) arasında yer almaktaydı.
Sorguç (Kotuz )
Türklerde Hükümdarlık sembolü (alameti) olan sorguç başın ön tarafına takılmış tüy veya püskül şeklinde süstür. Sorguç direk başa takılabileceği gibi kafaya başlık (sarık, miğfer) geçirilip başlığın üstüne de takılabilir. Birçok Hükümdar sorguç takmıştır
Toy (Eğlence, Şölen, Ziyafet)
Toy, hükümdarın halkına eğlence düzenleyip ziyafet vermesidir. ( Eski Türk devlerinde Kurultaya da Toy denmiştir).
Ordu
Ordu da hükümdarlık sembolü (alameti) olarak kullanılmıştır. Ama bu ordu askeri birlik olan ordu değildir. Hükümdarlık sembolü olan Ordu, Kağanın oturduğu yer yani devletin merkezidir.
Not: Türk devletlerinde Ok Hükümdarlık Sembolleri (Alametleri) arasında değildir. Ok yalnızca Bağlılık Sembolü olarak kullanılmıştır.
Not: İslamiyet öncesi hükümdarlık Alametleri (Sembolleri) arasın da Para, Hutbe, Cülus, Hilat, Çetr ve Tıraz Yoktur.
İslamiyet Öncesi Hükümdarlık Sembolleri Özeti
İslamiyet Öncesinde kullanılan Hükümdarlık Sembolleri;
Otağ (Çadır)
Örgin (Taht)
Kılıç
Bıçak (Kama )
Yay
Bayrak
Tuğ (Sancak)
Davul (Nevbet)
Kemer (Kur)
Yarlığ (Kağan emri, Buyruk)
Sorguç (Kotuz )
Kamçı (Berge)
Toy (Eğlence, Şölen, Ziyafet)
Ordu
İslamiyet Öncesi Hükümdarlık Sembolleri Soruları
Soru: Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılan Hükümdarlık Sembollerinden biri değildir?
A) Kama
B) Yarlığ
C) Hutbe
D) Kılıç
E) Otağ
Çözüm: "Kama, Yarlığ, Kılıç, Otağ" İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılmış hükümdar Sembollerindendir. Hutbe ise İlk Müslüman - Türk devletlerin de hükümdar sembolü olarak kullanılmıştır. Cevap: C
Soru:
I. Tuğ
II. Berge
III. Kotuz
Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet Öncesi Türk devletinde kulanılmış Hükümdarlık alametlerindendir?
A) Yalnız II
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I , II ve III
Çözüm: Tuğ (Sancak), Berge (Kamçı) ve Kotuz (Sorguç) İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılmış hükümdarlık alametlerindedir (sembollerindendir). Cevap: E
Soru: Aşağıda İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılan Hükümdarlık Sembollerinden hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir?
A) Berge: Kamçı
B) Otağ: Bayrak
C) Kama: Bıçak
D) Örgin: Hükümdarın tahtı
E) Yarlığ: Hükümdar emri
Çözüm: İslamiyet öncesi Türk devlerinde Çadıra, Otağ denmekteydi. Diğer şıklardaki hükümdarlık sembollerinin açıklamaları doğru verilmiltir. Cevap: B
Soru: Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılan Hükümdarlık Sembollerinden biridir?
A) Nevbet
B) Hilat
C) Hutbe
D) Para
E) Tıraz
Çözüm: Nevbet (davul), İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılan Hükümdarlık sembollerindendir. Para, Hutbe, Hilat, Çetr ve Tıraz Türk-İslam devletlerinde kullanılmış Hükümdarlık sembolleridir. Cevap: A